علل اختلاف آمار اقتصادی دستگاه های مختلف چیست؟
به گزارش نیازگاه اختلاف آمار اقتصادی اعلامی توسط دستگاههای مختلف همواره دغدغه خیلی از برنامه ریزان و سیاستگذاران است که به قول مدیرکل حساب های اقتصادی مرکز آمار این اختلاف بیشتر ناشی از تفاوت در منابع داده های آماری همچون تعداد طرح های آمارگیری و داده های ثبتی مورد استفاده است.
به گزارش نیازگاه به نقل از خبرگزاری ایرنا، آمار و اطلاعات یکی از اجزای اصلی و ضروری برنامه ریزی، تصمیم گیری ها و ارزیابی عملکردهای سطوح مختلف مدیریت است.
سیاستگذاران، برنامه ریزان و کارشناسان برای تدوین راهبردها، سیاست گذاری و تعیین خط مشی و برنامه ریزی خود احتیاج به داده های آماری دارند.
همچنین عرضه تصویر روشن و گویا از گذشته تا حال، پیشبینی وضعیت آینده و مرتفع ساختن نقاط ضعف موجود در بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مستلزم وجود داده های آماری دقیق، جامع و به روز است.
از سوی دیگر، به صورت کلی داده های آماری اصل بنیادی در برنامه ریزی است و برنامه ریزی خصوصیت اساسی مدیریت است و میزان توسعه یافتنگی کشورها باکیفیت آمار و تولید بموقع داده ها ارتباطی تنگاتنگی دارد.
مرکز آمار همواره بعنوان متولی اصلی تولید آمار در کشور تعیین شده است، اما برخی مواقع شاهد تفاوت آمار اعلامی توسط مرکز آمار، بانک مرکزی، گمرک و برخی نهادهای مربوطه هستیم. در مورد چرایی این اختلاف، گفت و گویی با مدیرکل حساب های اقتصادی مرکز آمار انجام شده است.
«سپیده صالحی» دراین باره به خبرنگار اقتصادی ایرنا اظهار داشت: برای عرضه آمار صحیح نیازمند منابع آماری هستیم و منابع آماری مرکز آمار به چند حوزه تقسیم بندی می شود.
وی اضافه کرد: یکی طرح های آمارگیری است. این طرح ها به صورت مشخص به این صورت است که مرکز آمار به کمک نیروهایی که در سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ها قرار دارد، اطلاعات مورد نیاز را برپایه دستورالعمل ها جمع آوری می کنند.
مدیرکل حساب های اقتصادی مرکز آمار با اشاره به اینکه منابع و پایه حساب های مرکز آمار، طرح هایی است که اجرا می کند، اضافه کرد: یکی از علل اختلاف آمار عرضه شده بین مرکز آمار و مراکز دیگر، حوزه های آمارگیری است.
وی افزود: در طرح ها آمارگیری به علت محدودیت هزینه و زمان، نمونه گیری انجام می شود و به نمونه ها رجوع می نماییم.
صالحی خاطرنشان کرد: حتی اگر فرض را بر این قرار دهیم که تمام شیوه های جمع آوری داده ها یکسان باشد اما چون نمونه های آمارگیری به صورت تصادفی انتخاب می شوند، ازاین رو داده ها متفاوت خواهد بود.
وی ضمن اشاره به این که منابع آماری مورد استفاده مرکز آمار ثبتی هستند، توضیح داد: مرکز آمار برای کسب برخی اطلاعات مورد نیاز خود در مورد فعالیتهای دولتی به خزانه داری دولتی رجوع می کند و اطلاعات عملکردی دستگاه ها به تفکیک هزینه ای و تملک را جمع آوری و محاسبات لازم بر روی آنها انجام می شود.
مدیرکل حساب های اقتصادی مرکز آمار اظهار داشت: البته باید توجه داشت که این اطلاعات از داده های ریز در ارتباط با استانی به اطلاعات کلی یعنی به روش جزء به کل به دست می آید.
به گفته وی در بحث آمارهای ثبتی، استان ها اطلاعاتی همچون صورت های مالی دستگاههای دولتی و خصوصی عمده و اثرگذار را برای مرکز آمار مخابره می کنند.
صالحی افزود: صورت های مالی بانک ها، بیمه ها و بخش های خدمات به صورت ثبتی عرضه می شود اما در بخش صنعت، طرح آمارگیری اجرا می شود. برای نمونه برای کارگاه هایی با ۱۰ نفر کارکن و بیشتر نمونه گیری انجام می شود.
وی با اشاره به اینکه طرح آمارگیری بانک مرکزی و مرکز آمار در بخش معدن متفاوت می باشد، اظهار داشت: مرکز آمار در حوزه معدن، معادن شن و ماسه را نمونه گیری می کند چون تعداد آنها زیاد است؛ اما برای معادن دیگر سرشماری انجام می شود.
مدیرکل حساب های اقتصادی مرکز آمار بیان نمود: در بخش کشاورزی هم مرکز آمار طرح های آمارگیری متنوعی اجرا می کند و با رفتن به فعالان بخش زراعت، باغداری، دامداری ها، مرغداری های اطلاعات مورد نیاز را گردآوری می کند. البته این طرح ها لزوما هر سال اجرایی نمی گردد اما تناوب دارند و در سال هایی که اجرا نمی گردد تناوب دارند و قابل برآورد هستند. اما بانک مرکزی در این بخش طرح آمارگیری ندارد و از پیشبینی جهاد کشاورزی و مرکز آمار استفاده می نماید.
وی ضمن اشاره به این که منابع آماری در واقع پایه محاسبه حساب های فصلی و در نهایت رشد اقتصادی می باشد اظهار داشت: برای حساب های فصلی هم از طرح های آمارگیری و اطلاعات ثبتی استفاده می شود اما به صورت شاخصی است و شاخص مقدار را برای کشاورزی، صنعت و معدن به صورت جداگانه و فصلی اجرا می کند و شاخص هایی به دست می آید که در واقع نرخ رشد است.
صالحی خاطرنشان کرد: در بعضی موارد تفاوت آمار اعلامی بانک مرکزی و مرکز آمار برای مرکز آمار هم جای سوال دارد چونکه سیستم و روش ها مشخص است و محاسبات بین مرکزآمار و بانک مرکزی طبق دستورالعمل های بین المللی و یکسان است.
وی توضیح داد: در بحث واردات و صادرات منابع اطلاعاتی مرکز آمار گمرک است و براین اساس ارزش کالاهای وارداتی در بهار ۱۴۰۰ طبق اعلام مرکز آمار در مقایسه با مدت مشابه سال گذشه ۳۷ درصد رشد داشته است. در محاسبه این رقم، ارزش ریالی گمرک در بخش کالاهای واردات استفاده شده است.
مدیرکل حساب های اقتصادی مرکز آمار اضافه کرد: منبع اطلاعات مرکز آمار در بحث ارزش واردات اطلاعات ثبتی بانک و گمرک است البته بخشی از کالاهای وارداتی، کالاهای همراه مسافر است که برآورد می شود و در نتیجه محاسبه همه این اعداد واردات ما در بهار سال جاری در مجموع ۳۰ درصد رشد داشته است در حالیکه بانک مرکزی اعلام نموده واردات به لحاظ ارزشی ۸۸ درصد رشد داشته است.
وی تصریح کرد: احتمال می دهیم این تفاوت رقم به علت اختلاف نرخ دلار مورد محاسبه است چون که بانک مرکزی از میزان ونحوه توزیع دلار ۴۲۰۰ برای واردات کالا با خبر است و در محاسبات خود از این اطلاعات استفاده می نماید و مرکز آمار رقم اعلامی گمرک را در محاسبات به کار می بندد.
صالحی اظهار داشت: در مورد صادرات کالا هم منبع آماری مورد استفاده مرکز آمار گمرک و اطلاعات ثبتی دستگاههای مربوطه در بحث صادرات نفت، گاز و میعانات گازی است.
وی با اشاره به اینکه تفاوت نمونه های آمارگیری غیرقابل انکار است، اظهارداشت: در طرح های آماری اجرایی هم همواره تعداد نمونه ها متفاوت می باشد برای نمونه مرکز آمار در بحث محاسبه هزینه خانوار به ۲۳۱ شهر و ۶۲۶ روستا رجوع می کند و بانک مرکزی تنها ۷۹ شهر اکتفا می کند.
مدیرکل حساب های اقتصادی مرکز آمار اظهار داشت: طرح های اجرایی و تعداد نمونه های مورد استفاده بانک مرکزی و مرکز آمار هم همواه متفاوت می باشد.
وی تصریح کرد: ازاین رو در بحث طرح آمارگیری مراکز مختلف باید به دو مورد توجه کرد این که بررسی شود که آیا طرحی اجرا شده یا نه و در ادامه پوشش آماری در طرح ها هم اهمیت ویژه ای دارد.
صالحی درباره تفاوت نرخ تورم اعلامی مرکز آمار و نهادهای دیگر اظهار داشت: پایه تعیین نرخ تورم، طرح هزینه خانوار یا وزن سبد خانوار است و مرکز آمار از نمونه های شهری و روستایی استفاده می نماید.
وی اضافه کرد: در محاسبه نرخ تورم، مرکز آمار میزان هزینه خانوار شهری و روستایی را در نظر می گیرد اما مرکز آمار تنها به اطلاعات در ارتباط با خانوار شهری بسنده می کند، همینطور وزن محصولات مختلف مورد استفاده در سبد روستاییان با شهرنشینان، تعداد اقلام مصرفی خانوارهای شهری و روستایی متفاوت می باشد.
مدیرکل حساب های اقتصادی مرکز آمار در انتها اظهار داشت: با عنایت به این که تهیه آمار کاری پرهزینه و زمان بر است ضرورتی نیست که مراکز مختلف مبادرت به تولید آمار کنند و امیدواریم نظام آماری به سمتی حرکتی کند که تنها یک منبع تولید آمار برای داده ها وجود داشته باشد و هزینه ها صرف تولید آمارهای ضروری شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب